ΤΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΣΥΝΕΒΗ ΜΕ ΤΟ ORUC REIS

Πώς αντιδράς όταν ο νόμος σου δίνει το δικαίωμα να χτίσεις άλλες δυο μεζονέτες στον ακάλυπτο εφόσον συμφωνήσεις τα ακριβή όρια του οικοπέδου με τους γείτονες, αλλά ένας από αυτούς δεν αναγνωρίζει καν το νόμο, δεν μπορείς να προσφύγεις εναντίον του στο Δικαστήριο γιατί πρέπει πρώτα να συμφωνήσει ακόμη και γι’ αυτό, στις 6 το πρωί μπαίνει στο οικόπεδό σου ο μηχανικός του για να μετρήσει το ακίνητό σου συνοδευόμενος από μπράβους, και αστυνομία δεν υπάρχει;

Αυτή είναι η κατάσταση την οποία αντιμετώπισε προχθές η χώρα.

Οι πολίτες έχουν το δικαίωμα να καταλάβουν τι ακριβώς συμβαίνει και πώς δρα η πολιτική και στρατιωτική ηγεσία, ιδίως σε τόσο σημαντικές στιγμές, ακόμη κι αν δεν γνωρίζουν – και δεν είναι υποχρεωμένοι να γνωρίζουν – όλες τις τεχνικές και νομικές λεπτομέρειες σε ένα τόσο περίπλοκο ζήτημα, όπως η εφαρμογή του Δικαίου της Θάλασσας. Η πολιτική και στρατιωτική ηγεσία της Ελλάδος αποφάσισε να μην πει την αλήθεια.

Όπως σημειώνει ο Μιχάλης Ιγνατίου, οι ομοιότητες του επικοινωνιακού χειρισμού με τη νύχτα των Ιμίων είναι ανατριχιαστικές. Η …ημιανεπίσημη ενημέρωση (καθώς χάθηκε εντελώς το όριο μεταξύ επίσημης και ανεπίσημης ενημέρωσης) έκανε λόγο για προστασία της υφαλοκρηπίδας, για FIR, για ΑΟΖ, για Διεθνές Δίκαιο, ενώ η πραγματικότητα είναι πολύ μακριά από όλα όσα ειπώθηκαν, αν κι έχει σχέση με όλα αυτά μαζί.

Το πραγματικό πλαίσιο της αντιπαράθεσης, λοιπόν, είναι το εξής:

• Η Τουρκία είναι η μόνη χώρα στον κόσμο που δε συμμετέχει στη Σύμβαση ΟΗΕ του 1982 για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS). Το Δίκαιο της Θάλασσας όμως, σε αντίθεση με το εσωτερικό Δίκαιο, δε “νομοθετήθηκε” από ένα νομοθετικό σώμα, όπως η Βουλή. Είναι μια πολυμερής συμφωνία που συνομολογήθηκε μεταξύ ισότιμων συνομιλητών (κυρίαρχων κρατών) και στην οποία κάθε κράτος έχει δικαίωμα να προσχωρήσει ή όχι. ‘Ετσι, δεσμεύει μόνο τις χώρες οι οποίες συμμετέχουν στην πολυμερή αυτή συνθήκη. Άρα, δεν μπορεί κανείς με νομικά μέσα να επιβάλει στην Τουρκία ούτε να “αναγνωρίσει” το Δίκαιο της Θάλασσας, ούτε να το σεβαστεί. Για να το πούμε κάπως απλοϊκά, αν και ακούγεται παράδοξο η Τουρκία έχει το νόμιμο δικαίωμα να κινείται εκτός του Δικαίου της Θάλασσας.
• Για όποιον δεν “αναγνωρίζει” το Δίκαιο της Θάλασσας, όμως, οι διαφορές λύνονται μόνο με δυο τρόπους: με διμερή συμφωνία, κάτι το οποίο αποκλείεται στην περίπτωσή μας, ή με τον αγαπημένο τρόπο της Τουρκίας, δηλαδή το “δίκαιο” του ισχυρού, την άσκηση ή την απειλή άσκησης βίας. Αυτό είναι και το γήπεδο της Τουρκίας, καθώς αξιοποιεί τη στρατιωτική της ισχύ, σταθερά και απαρέγκλιτα, για να πετυχαίνει τους επεκτατικούς της στόχους (εξάλλου, κάνει το ίδιο παραβιάζοντας ακομη και Διεθνείς Συνθήκες που έχει υπογράψει, πόσο μάλλον στη συγκεκριμένη περίπτωση).
• Παραταύτα, η Τουρκία χρησιμοποιεί συχνά έννοιες του Δικαίου της Θάλασσας, όπως υφαλοκρηπίδα, ΑΟΖ κλπ, δηλαδή μιλά για δικαιώματα που αναφέρονται σε ένα Δίκαιο το οποίο η ίδια δεν αναγνωρίζει, και το οποίο πράγματι δεν τη δεσμεύει. Καθώς δεν έχει καμμιά νομιμοποιητική βάση για κάτι τέτοιο, ο λόγος αυτών των αναφορών είναι, αφενός για να θολώσει τα νερά προσθέτοντας στις κινήσεις της μια επίφαση νομιμότητας, και αφετέρου για να μπορεί να προσδιορίσει, χρησιμοποιώντας μια κοινή, παραδεδεγμένη ορολογία, την ακριβή φύση των αξιώσεων που προβάλλει (για να “συνεννοηθεί”, δηλαδή).
• Επομένως, δεν πρέπει να μας παρασύρει το γεγονός ότι Ελλάδα και Τουρκία χρησιμοποιούν τις ίδιες λέξεις για να περιγράψουν το τι συμβαίνει: η Ελλάδα αναφέρεται σε δικαιώματα που της δίδει το Δίκαιο της Θάλασσας, και η Τουρκία σε δικαιώματα της Ελλάδος που προσπαθεί να της αφαιρέσει, ή έστω να εμποδίσει την Ελλάδα να τα ασκήσει – πάντως όχι σε δικαιώματα της Τουρκίας (αφού δεν “αναγνωρίζει” ως ισχύον το Δίκαιο που τα προβλέπουν).

Σε αυτό το πλαίσιο, όπως πολύ σωστά επεσήμανε πρώτος ο Γιάννης Κουτσομύτης, η φρεγάτα Νικηφόρος Φωκάς, σε αντίθεση με αυτά που δημοσιεύτηκαν προερχόμενα από τις αστείες, για την κρισιμότητα των ωρών, τοποθετήσεις / διαρροές της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας:

• δεν επενέβη στο πλαίσιο Έρευνας και Διάσωσης (SAR) καθώς δεν υπήρξε τέτοιο περιστατικό (παρά τα όσα ειπώθηκαν, ο Στρατηγός Άνεμος κοιμόταν),
• δεν εκδίωξε το Oruc Reis από την ελληνική υφαλοκρηπίδα και δεν υπερασπίστηκε τα ελληνικά δικαιώματα επ’ αυτής, διότι τα ωκεανογραφικά δεν επιχειρούν στον βυθό αλλά στην επιφάνεια, στο ανώτερο σημείο της “στήλης ύδατος” άνωθεν αυτού,
• δεν το απέβαλε από την ελληνική ΑΟΖ, καθώς δεν έχουμε ακόμη ανακηρύξει ΑΟΖ στην περιοχή, και βεβαίως
• δεν εξεδίωξε το Oruc Reis από το FIR (!) Αθηνών, καθώς ως γνωστόν το ωκεανογραφικό …δεν πετάει!

Αυτό που πραγματικά συνέβη είναι ότι η Ελλάδα αποφάσισε να απαντήσει με αποτρεπτική ισχύ (στρατιωτικά μέσα) στην εκτός Διεθνούς Δικαίου, δηλαδή εντός του “δικαίου του ισχυρού”, προσπάθεια της Τουρκίας να δημιουργήσει τετελεσμένα. Και μάλιστα δεν είναι η πρώτη φορά, καθώς το ίδιο είχε επαναληφθεί πριν 16 μήνες με το Barbaros, χωρίς να δραματοποιηθεί η κατάσταση και να δοθεί συνέχεια.

Στην Άγρια Δύση, και μάλιστα σε ορισμένες Πολιτείες μέχρι και τις αρχές του 20ου αιώνα, υπήρχε ο θεσμός των “Outlaws“: για συγκεκριμένα εγκλήματα, το δικαστήριο είχε τη δυνατότητα να θέσει τον κατηγορούμενο “εκτός νόμου”, δηλαδή εκτός της προστασίας του Δικαίου. Ως συνέπεια, καθένας είχε το νόμιμο δικαίωμα να τελέσει οποιαδήποτε αξιόποινη πράξη εναντίον του καταδικασθέντος χωρίς να κινδυνεύει να δικαστεί και να τιμωρηθεί για την πράξη του αυτή.

Η Τουρκία είναι o Outlaw του Δικαίου της Θάλασσας, και μάλιστα επειδή η ίδια το επέλεξε. Η ελληνική πολιτική ηγεσία δε χρειάζεται ούτε αστείες εμπνεύσεις για να εξηγήσει τις πράξεις της, ούτε περίπλοκα κατασκευάσματα για να τις δικαιολογήσει, όταν υπερασπίζεται τα εθνικά συμφέροντα με στρατιωτικά μέσα. Χρειάζεται απλώς να κάνει τη δουλειά της και να το λέει. Σαφώς, ξεκάθαρα, όπως αρμόζει στην Κυβέρνηση μιας κυρίαρχης χώρας που σέβεται τους πολίτες της και τον εαυτό της.