Πριν από όχι πολλά (αλλά όχι και λίγα) χρόνια θυμάμαι έναν 17χρονο νέο να περιμένει την αρχή των εξετάσεων. Έγιναν απεργίες τότε και είχαν μετατεθεί για τα μέσα Ιουλίου. Έκρυβε ανάμεσα στα βιβλία του σχολείου κάποια άλλα, “εξωσχολικά”, για να ξεκουραστεί απ’ την παπαγαλία της 3ης Δέσμης, ειδικά της Ιστορίας, αυτής της απαράδεκτης “δυνάστριας”, που κοθόριζε πάντα τις τύχες πολλών εξ ημών τω καιρώ εκείνω.
Σήμερα, καθηγητής πια, παρατηρεί τα παιδιά που θα δώσουν εξετάσεις. Τους τρόπους επικοινωνίας τους και τα σκισμένα τους παντελόνια (τον γλωσσικό και ενδυματολογικό τους κώδικα), την προσαρμογή που δείχνουν στα στάνταρτ του σύγχρονου κόσμου της ευτέλειας (βλέπε game of love, survivor, trash TV), σε μια Ελλάδα βουτηγμένη στην κρίση και την παρακμή.
Παρατηρεί τα παιδιά, που δεν έχουν τις ίδιες προσλαμβάνουσες με τις προηγούμενες γενιές παιδιών. Που μεγαλώνουν σε εποχή ταχύτητας, υπερβολής, όγκου πληροφοριών και τεράστιων ανισοτήτων. Με το τάμπλετ ανά χείρας και το smart phone στην κ@λότσεπη. Και χωρίς αυτά να μην μπορούν. Κι αυτό να τους καθιστά αδύναμους, αν και υπό προϋποθέσεις θα τους έκανε παντοδύναμους.
Παρατηρεί τα παιδιά με τις πολλές πανταχόθεν επιβαλλόμενες (και εν πολλοίς μη-συμβατές με την ψυχοσύνθεσή τους) εξωσχολικές δραστηριότητες, παιδιά που πιέζεται η προσωπική τους ζωή αφόρητα, που είναι εξοικειωμένα με την απουσία προοπτικής μετά το Πανεπιστήμιο και τη δική τους ανεργία. Παιδιά που δε θα κερδίσουν πολλά με την εισαγωγή τους στα ΑΕΙ και τα ΤΕΙ, αλλά δεν έχουν να χάσουν και πολλά, αν δε μπουν σ’ αυτά. Παιδιά που γνωρίζουν την “αξία” τους και θέλουν να μπουν στο “σύστημα”, μέσω των εξετάσεων (δεν το κατακρίνω, μέσα απ’ αυτό μιλάω), παιδιά που θεωρούν ως 1) αυτονόητο το Μεταπτυχιακό και 2) πολύ πιθανό το να ξενιτευτούν μετά από λίγα χρόνια. Κι ο μπαμπάς τους να ‘ναι περήφανος, που έκανε 2 δουλειές, για να τα σπουδάσει, προκειμένου να τα χαρεί αργότερα μέσα απ’ το Skype, που λέει κι ο Αρκάς.
Παρατηρεί τα παιδιά που δεν έπαιξαν στις αλάνες της γειτονιάς, αλλά στις “αλάνες” της εικονικής πραγματικότητας του Internet. Που δεν τα φώναζε στις 10 η σειρήνα της μαμάς, για να μαζευτούν σπίτι, που δεν έκαναν ποδήλατο στη φύση, που δέ φλερτάραν άμεσα και διακριτικά, αλλά έμμεσα και σκληρά μέσω μηνυμάτων, εθισμένα στο fast (fast love, fast food, όλα στο fast..)
Παρατηρεί τα παιδιά που ζουν κι αναπνέουν στο Facebook και για το Facebook, που βγάζουν σέλφι στο Instangram με χάρη και πόζα σταρ (με duck face), αλλά χάνουν τη γη απ’ τα πόδια τους, όταν κληθούν να περιγράψουν το μέλλον και τα όνειρά τους. Παιδιά που αντικατέστησαν τον Λόγο με την Εικόνα και την κριτική σκέψη με την αποχαύνωση και την αβουλία.
Παρατηρεί τα παιδιά που έχουν άνεργους γονείς, τα παιδιά που δεν έχουν δικαίωμα να αρρωστήσουν, επειδή είναι ανασφάλιστα, τα παιδιά των ενοχικών (λόγω απουσίας απ’ το σπίτι) γονιών, που τρέχουν σε κακοπληρωμένες δουλειές, τα παιδιά “βελούδινων διαζυγίων”, που έμαθαν ότι τα ανθρωπιστικά οφέλη είναι υποδεέστερα των οικονομικών, γιατί η “πολύφερνη” παγκοσμιοποίηση χώρισε κι άλλο τους δυνατούς απ’ τους αδύνατους. Παιδιά χωρίς feedback σε αξίες και οράματα, παιδιά “απολιτίκ”, που απεχθάνονται (και κακώς, αλλά δεν μπορούν αλλιώς) την πολιτική και τους πολιτικούς της και μακάρι κάποια στιγμή να ξυπνήσουν απ’ το λήθαργο, για να σκίσουν (όπως έκαναν με τα ρούχα τους) την αναλγησία των γενεών που προηγήθηκαν.
Αυτά τα παιδιά αρχίζουν τις εξετάσεις εισαγωγής στα Πανεπιστήμια. Μεταξύ αυτών, υπάρχουν παλιοί μαθητές μου απ’ το γυμνάσιο, που φτάσαν Γ’ Λυκείου και δεν το πήρα χαμπάρι. Επίσης, υπάρχουν φίλοι και γνωστοί που έχουν, πλέον, παιδιά που θα δώσουν εξετάσεις και μόνο οι ίδιοι ξέρουν τι τράβηξαν, δίνοντας τον διακριτικό τους αγώνα, παράλληλα. Ο αγώνας τους αυτός σύντομα θα δικαιωθεί.
Λίγο χαλάρωση, λοιπόν, πριν τον αγώνα. Από μόνες τους οι εξετάσεις αυτές δεν είναι κάτι το τραγικό. Μάλιστα, θα μάθουν σ’ αυτά τα παιδιά, σχετικά ανώδυνα (σε σύγκριση με άλλα προβλήματα), τις δύο λέξεις που αποτελούν τις όψεις του ίδιου νομίσματος, που λέγεται ζωή. Η πρώτη αρχίζει με Ε, η άλλη με Α. Τους εύχομαι την πρώτη.
Καλή Επιτυχία..!!
ΘΑΝΟΣ ΚΛΕΤΣΑΣ
Ο Αθ. Κλέτσας (Θάνος για τους φίλους) είναι κλασσικός φιλόλογος με μεταπτυχιακές σπουδές στην Διοίκηση Εκπαιδευτικών Μονάδων και τη Φιλοσοφία της εκπαίδευσης. Κατάγεται από τις Σέρρες και ζει μόνιμα στη Ρόδο, όπου υπηρετεί πλέον ως Διευθυντής του Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας. Μιλάει λίγο, γράφει πολύ.